معرفی کامل رشته دندانپزشکی، دوره های تخصصی و انتخاب این رشته

اصلی‌ترین رقیب رشته پزشکی برای انتخاب در بین داوطلبین کنکور با رتبه‌های برتر در انتخاب رشته تجربی، رشته دندانپزشکی است. به طوریکه امروزه به دلیل سهولت تحصیل در این رشته و درآمد بالای آن حتی با مدرک دکتری عمومی نسبت به رشته‌های پزشکی و داروسازی، به عنوان اولین انتخاب داوطلبین در ردیف اول دفترچه انتخاب رشته جا خشک کرده است.

مگر اینکه با روحیه فرد سازگار نباشد یا علاقه ویژه‌ای به رشته‌های دیگر داشته باشد.دندانپزشکی ، که به عنوان طب دهان نیز شناخته می‌شود ، شاخه ای از دارو است که شامل مطالعه ، تشخیص ، پیشگیری و درمان بیماری‌ها ، اختلالات و شرایط حفره دهان ، در دندانپزشکی بلکه مخاط دهان است ، و ساختارها و بافت‌های مجاور و مرتبط ، به ویژه در ناحیه فک و صورت. ا

گرچه در درجه اول با دندان‌ها در بین عموم مردم شناخته شده است، اما رشته دندانپزشکی یا پزشکی دندانپزشکی محدود به دندان نمی‌شود بلکه جنبه‌های دیگری را به نام‌های مفصل گیجگاهی فکی و سایر مفصل‌های پشتیبانی کننده ، عضلانی ، لنفاوی ، عصبی ، عروقی و آناتومیک را شامل می‌شود.

درمان‌های دندانپزشکی توسط یک تیم دندانپزشکی انجام می‌شود ، که اغلب از دندانپزشک و دستیاران دندانپزشکی (دستیاران دندانپزشکی ، بهداشت دندانپزشکی ، تکنسین‌های دندانپزشکی و همچنین دندانپزشکان) تشکیل می‌شود. بیشتر دندانپزشکان یا در کارهای خصوصی (مراقبت‌های اولیه) ، بیمارستان‌های دندانپزشکی یا (مراکز مراقبت‌های ثانویه) (زندان‌ها ، پایگاه‌های نیروهای مسلح و غیره) فعالیت می‌کنند.

معرفی رشته دندانپزشکی

رشته دندانپزشکی ارتباط مستقیمی با سلامت دهان و دندان دارد و بهتر است نام این رشته را دهان پزشکی نامید. با کسب علم در این رشته فرد قادر به تشخیص، پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌های دهان و دندان خواهد بود. ترمیم دندان‌های آسیب دیده در کنار داشتن داده‌های به روز و اطلاعات تئوری کامل، نیاز به دستان هنرمند دارد.

بنابراین بحث عملی در این رشته باتوجه به ترس عمومی جامعه بسیار حائز اهمیت است. این رشته در گذشته به دندانسازی معروف بود که عملا اگر رشته‌ی دندان پزشکی را به دو بخش تئوری و عملی تقسیم کنیم، بحث عملی به دندانسازی و بحث تئوری به پزشکی مربوط می‌شود.

وظیفه اصلی یک دندانپزشک تشخیص و درمان بیماریهای دهان و دندان است و به همین علت شاید بهتر باشد این رشته را دهان پزشکی نامید. در زمان گذشته دندانپزشکان را مساوی با دندانسازان می‌دانستند. اما امروزه میدانیم که دندانسازی فقط بخشی از علم دندانپزشکی است.

رشته دندانپزشکی در مقطع دکترای عمومی مرتبط با نحوه رعایت بهداشت پیشگیری و درمان انواع بیماریهای دهان و دندان است. دندانپزشکی یک علم تخصصی است که وظیفه آن حفظ سلامت دهان و دندان است. این علم می‌توان از بسیاری از بیماری‌ها در مرحله اولیه اطلاع پیدا کند و آنها را درمان کند و از پیشرفت آن جلوگیری کند.

تاریخچه دندانپزشکی و رشته دندانپزشکی

تاریخ دندانپزشکی تقریباً به اندازه تاریخ بشریت و تمدن باستانی است که قدیمی‌ترین شواهد آن مربوط به ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد است. بقایای دوره‌های اولیه هاراپان از تمدن دره ایندوس (در حدود ۳۳۰۰ سال قبل از میلاد) شواهدی از دندان‌های حفر شده در ۹۰۰۰ سال قبل را نشان می‌دهد و بر همین مبنا، تصور می‌شود که جراحی دندان اولین تخصص در پزشکی بوده است.

دکتر جان ام. هریس اولین دانشکده دندانپزشکی جهان را در بینبرج ، اوهایو شروع کرد و به ایجاد دندانپزشکی به عنوان یک حرفه بهداشتی کمک کرد. این دانشکده در ۲۱ فوریه ۱۸۲۸ افتتاح شد و امروز موزه دندانپزشکی است.

بیماری‌های دهان و دندان

بیشتر درمان‌های دندانپزشکی برای جلوگیری یا درمان دو بیماری شایع دهان انجام می‌شود که عبارتند از پوسیدگی دندان و بیماری پریودنتال (بیماری لثه یا پیوره). درمان‌های معمول شامل ترمیم دندان‌ها، استخراج یا برداشتن جراحی دندان‌ها، ترمیم ریشه، درمان کانال ریشه اندودنتیک و دندانپزشکی زیبایی است.

عفونت ها و التهاب های دهانی

عفونت‌ها و التهاب‌های دهانی ممکن است بر سلامت کلی فرد تأثیر بگذارد و شرایط موجود در حفره دهان ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های سیستمیک از جمله پوکی استخوان، دیابت، بیماری سلیاک یا سرطان باشد. بسیاری از مطالعات همچنین نشان داده‌اند که بیماری لثه با افزایش خطر ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی و زایمان زودرس همراه است.

مشخصات دوره رشته دندانپزشکی

این رشته دارای دو مقطع مجزای ۲ و ۴ ساله است.

علوم پایه

در ۲ سال اول مانند رشته پزشکی و داروسازی، در این رشته نیز مقطع علوم پایه اختصاص دارد به فراگیری ۴۳ واحد از دروس بیوشیمی، آناتومی، ژنتیک، بافت شناسی، فیزیولوژی، میکروب و ایمنی شناسی و … . در واقع فراگیری این دروس دانشجو را قادر می‌سازد وارد فاز فراگیری دروس اصلی و اختصاصی رشته شود.

دروس تخصصی دندانپزشکی

دروس تخصصی رشته دندانپزشکی

بعد از ۲ سال وارد این بخش می‌شود و همانطور که از نام دروس مشخص است، دانشجو با گذراندن واحدها در این بخش می‌تواند دروس تخصصی رشته خود را فراگیرد که در زیر به آن اشاره شده است.

• کالبدشناسی و مرفولوژی دندان
• زبان خارجی اختصاصی
• جنین و بافت‌شناسی فک و دهان
• آسیب‌شناسی دهان
• ارتودنسی
• اندودنتیکس
• بیماری‌های دهان و تشخیص
• بیولوژی دهان
• پریودنتولوژی
• دندان‌پزشکی ترمیمی (پروتز متحرک پارسیل، پروتز ثابت، پروتز کامل)
• جراحی دهان و فک و صورت
• دندان‌پزشکی کودکان
• رادیولوژی دهان
• گوش و حلق و بینی
• نظام پزشکی و طب قانونی
• بهداشت عمومی و اکولوژی
• بهداشت محیط زیست
• دندان‌پزشکی مجتمعی
• بیماری‌های روانی
• بیماری‌های درونی
• فارماکولوژی
• بهداشت دهان و تغذیه
• دندان‌پزشکی پیشگیری مواد دندانی

دوره‌ی طرح

دانشجویان رشته دندانپزشکی  پس از گذراندن دوره‌ی عمومی، در طرح عمومی ثبت می‌کنند و به ترتیب به قسمت‌های مختلف کشور که نیاز به دندانپزشک دارند اعزام می‌شوند. لازم به ذکر است که دوره طرح دندانپزشکان نیز مانند پزشکی از حقوق مالی مناسبی برخوردار است و افزایش آن منوط به گذراندن طرح در مناطق محروم است.

اقدامات قابل انجام توسط دندانپزشک عمومی

با توجه به آموزش در دوره عمومی دندانپزشکی، فارغ‌التحصیلان می‌توانند اکثر درمان‌های دندانپزشکی شامل موارد زیر را انجام دهند:

توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه

عدم تسلط بر علوم پایه و زبان انگلیسی، دانشجو را از مقولات علمی دور می‌کند و صرفا به او توانایی انجام کارهای عملی این رشته را می‌دهد.هرآنچه که یک دانش‌آموز در درس زیست‌شناسی دوره دبیرستان خود فرا می‌گیرد به نحوی به رشته دندانپزشکی ارتباط دارد بخصوص دو بخش فیزیولوژی و آسیب‌شناسی که دانشجویان دندانپزشکی در دو سال اول تحصیل خود با وسعت و عمق بیشتری نسبت به دوره دبیرستان مطالعه می‌کنند.

همچنین دانشجوی این رشته باید از دستهایی ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسیاری از کارهای دندانپزشکی از تراش دندان گرفته تا بازسازی دندان نیاز به دستهایی هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن کارهای ظریف دندانپزشکی را انجام داد.

برخورداری از سلامت کامل جسمی و روانی و قابلیت انجام کارهای بسیار دقیق علمی، عملی، کلینیکی برای داوطلبان این رشته بسیار ضروری است. خلاقیت و مهارت در کار دست و همچنین برخورداری از خلاقیت و دید هنری، دانشجو را در انجام کارهای عملی این رشته و انجام مهارت‌های لازم در پیاده کردن آموخته‌های آن، کمک بسیار می‌کند.

کارآموزی

دانشجویان در دوره‌ی تخصص می‌توان به کلینیک‌های مرتبط با دانشگاه رفته و از نزدیک با موارد بیماری دهان و دندان آشنا می‌شوند و زیر نظر اساتید به تشخیص و درمان و فراگیری تجربه  بپردازند.

بعد از ۲ سال وارد دوره تخصصی دندانپزشکی شده و دروس اختصاصی خود را در زمینه آسیب‌شناسی فک و دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، پروتزهای ثابت و اکلوژن، پروتزهای متحرک و فک و صورت ، پریودنتولوژی، ترمیمی و مواد دندانی، بیماری‌های دهان و دندان، جراحی دهان و فک و صورت، دندانپزشکی کودکان و رادیولوژی دهان و فک و صورت می‌گذرانند. و در نهایت می‌توانند بیماری‌های دهان و دندان را تشخیص داده و در حد یک دندانپزشک عمومی نسبت به درمان آنها اقدام کنند.

عده‌ای دندانپزشکی را با کار عملی و تکنیکی صرف، یکی می‌دانند در حالی که اگر دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنیک این رشته را فراگرفته اما در علوم پایه ضعیف باشد، در نهایت یک دندانساز خواهد شد یعنی چنین فردی کار روی دندان را فراگرفته است اما از علم پزشکی بی‌نصیب می‌باشد.

کارآموزی دندانپزشکی

بعد از گذران 2 سال اول درس های علوم پایه، وارد دوره تخصصی دندانپزشکی می شوند و درس های اختصاصی خود را در زمینه های زیر می گذرانند:

• آسیب‌شناسی فک و دهان
• ارتودنسی
• اندودنتیکس
• پروتزهای ثابت و اکلوژن
• پروتزهای متحرک و فک و صورت
• پریودنتولوژی
• ترمیمی و مواد دندانی
• بیماری‌های دهان و دندان
• جراحی دهان و فک و صورت
• دندانپزشکی کودکان
• رادیولوژی دهان و فک و صورت

مزایا و معایب این رشته

در کل از عدم وجود شیفت‌های سنگین شبانه، درآمد بالا و سهولت دریافت مدرک می‌توان به عنوان مزایای این رشته نام برد. از معایب این رشته هم می‌توان به در معرض قرار گرفتن عفونت و ویروس‌های خطرناک از جمله HIV، دردهای مفاصل و عضلات و رقابت در شهرهای بزرگ اشاره کرد.

وضعیت نیاز کشور ایران به این رشته در حال حاضر

اگرچه اهمیت رشته دندان‌پزشکی در شهرهای بزرگ و متوسط تا حدود زیادی روشن است، اما متاسفانه هنوز این رشته نتوانسته است ارزش والای خود را در شهرهای کوچک و روستاها، آن‌چنان که باید نشان دهد. گرایش روزافزون داوطلبان به این رشته و مراجعه رو به افزایش شهروندان به شاغلان این حرفه ، می‌تواند اهمیت قابل ملاحظه و نیاز به متخصصان را در این رشته ، حتی در مقایسه با سایر رشته‌های پزشکی به وضوح نشان دهد.

دشواری‌ها و مشکلات تحصیل در رشته دندانپزشکی

دندانپزشکی حرفه‌ای است که با کارهای عملی بر روی بیمار همراه است، بنابراین امکان انتقال بیماری‌های عفونی مثل هپاتیت یا ایدز از بیمار به پزشک بسیار زیاد است و دندانپزشکان باید همواره به اصول کنترل عفونت توجه داشته باشند چون یک کوتاهی یا اشتباه می‌تواند برای آنها عواقب ناخوشایندی داشته باشد. همچنین یک دندانپزشک باید بطور مرتب نرمش و ورزش کند تا دچار کمردرد و پادرد مزمن نگردد.

دشواری های دندانپزشکی

آینده شغلی رشته دندانپزشکی

با افزایش سریع تعداد فارغ‌التحصیلان در این رشته و نیز افزایش تحصیل دندانپزشکی در دانشگاه‌های نه چندان سطح بالای خارجی و هجوم آن‌ها به داخل کشور، فرصت‌های شغلی این رشته رو به کاهش است. همچنین افزایش رعایت بهداشت دهان و دندان در جامعه نیز عامل دیگری در کاهش مراجعه کننده خواهد بود.

با این حال اهمیت زیبایی دندان در بین مردم رو به افزایش است که فرصت شغلی بسیار مناسبی برای متخصصین این رشته به ارمغان می‌آورد. نکته مثبت این شغل این است که اکثرمراجعه کننده‌ها یک دندانپزشک را بر می‌گزینند و به مراجعه‌کننده ی دائمی آن دندانپزشک تبدیل می‌شوند.

نیازمندی های پس از فارغ التحصیلی و راه اندازی مطب خصوصی دندانپزشکی

پس از فارغ التحصیلی و طی دوره ها و کار آموزشی و کسب تجارب لازم در مطب ها و بیمارستان ها و درمانگاه ها و … و همه آنچه که تا کنون بدان اشاره کردیم، چنانچه تمایل داشته باشید تا مطب دنداپزشکی خود را راه اندازی کنید باید سرمایه لازم را برای هزینه های مختلف و اجازه نامه های مختلف از قبل پیش بینی کرده باشید.

در این خصوص در وب سایت فراطب پیشرو قبلا صحبت هایی شده و بعدا نیز خواهد شد. اما در اینجا صرفا به ذکر چند نکته می پردازیم :

• کسب مجوز های لازم از مراکز ذی صلاح
• خرید یا اجاره مکان مطب دندانپزشکی
• تجهیز دکوراسیون و ظاهر و لوازم عمومی مطب
• خرید تجهیزات دندانپزشکی، خرید ابزار دندانپزشکی، خرید کالاهای تخصصی دندانپزشکی
• در نظر گرفتن مواردی مانند منشی و دستیار و حقوق و مزایای آنها
• هزینه های تبلیغات محلی و کسب جایگاه
• حفظ کیفیت در برخورد و انجام خدمات به مشتریان
• توسعه کسب و کار دندانپزشکی
• طی دوره های تکمیلی آموزشی

امیدواریم چنانچه قصد دارید در این رشته تحصیل کنید و به ادامه تحصیل بپردازید، تمام نکات لازم را در نظر بگیرید و همچنین سعی کنید در کار خود بهترین باشید و بهترین خدمات را به مشتریان و هموطنان خود ارائه دهید.

با آرزوی بهترین ها برای شما